Koliko su jugoslovenske firme bile produkt dogovorne, planske, dirigirane socijalističke ekonomije, a koliko je njihovo poslovanje ovisilo o (domaćem i stranom) tržištu. Kako su unutar jugoslovenske ekonomije stajala bosanskohercegovačka preduzeća?
Na ova i druga pitanja moguće je pronaći odgovore iz velikog istraživanja koje je, sada davne, 1990.godine, dakle neposredno prije globalnog sloma komunizma i raspada SFRJ, objavio u specijalnom broju najznačajniji ekonomski časopis u Evropi, talijanski “Mondo Economico”.
List je analizirao ekonomije tadašnjih socijalističkih država srednje i istočne Evrope: Poljske, Čehoslovačke, Mađarske, Bugarske, Rumunije i SFR Jugoslavije. Analitičari časopisa registrirali da je nekoliko godina u svim tim zemljama prisutan trend pada industrijske proizvodnje.
Tako je u Jugoslaviji od 1984. kada je industrijska prozvodnja rasla za 6 posto, u 1989. bila u padu za jedan posto u odnosu na prethodnu godinu.
“Mondo Economico” napravio je i listu stotinu najuspješnijih preduzeća u 6 socijalističkih zemalja.
Najuspješnija kompanija bila je mađarska naftna kompanija OKG (današnji MOL), dok su četiri jugoslovenske firme bile među pet najuspješnijih. Na drugom mjestu bila je hrvatska INA, dok je bh.gigant “Energoinvest” proglašen petom najuspješnijom firmom u istočnoj Evropi.
“Energoinvest” je 1989. godine ostvario promet od 3, 87 milijardi dolara, a čista zarada te godine bila je 580 miliona dolara. Zapošljavao je 54,7 hiljade ljudi. Čista zarada po zaposleniku bila je 10,5 hiljada dolara.
“UNIS” je na ovoj listi plasiran na 14. mjesto. Imao je promet od dvije milijarde dolara, zaradu od 209 miliona i 52,5 hiljada zaposlenih.
Među najuspješnijim firmama “socijalističkog bloka” u Evropi na 20-om mjestu bio je RMK “Zenica”. Zenički gigant zapošljavao je 52,2 hiljade radnika, koji su ostvarili promet od 1,76 milijarde dolara.
zpsradio.ba/http://www.6yka.com
