U periodu od tri godine Federacija BiH za podsticaje u poljoprivredi izdvojila je 381,1 milion KM, međutim i pored toga što se svake godine povećava iznos za podršku poljoprivredi, poljoprivredna proizvodnja uglavnom stagnira ili ima trend smanjenja.
Ovo se, između ostalog, navodi u reviziji učinka “Efikasnost podsticaja u poljoprivredi” za period od 2020. do 2022. godine, koju je uradila Kancelarija za reviziju institucija Federacije BiH, u kojoj se dodaje i da je kod biljne proizvodnje došlo do rasta zasijanih površina, ali da ostvareni prinos nije bio na planiranom nivou.
“Kada je u pitanju animalna proizvodnja, došlo je do smanjenja stočnog fonda i proizvodnje mesa i mlijeka, a jedini pozitivan rezultat ostvaren je kod proizvodnje mesa peradi. Takođe, svi dostupni makroekonomski pokazatelji – uvoz i izvoz poljoprivredno-prehrambenih proizvoda, broj zaposlenih u poljoprivredi i učešće bruto dodane vrijednosti iz sektora poljoprivrede u ukupnom bruto društvenom proizvodu FBiH pokazuju da poljoprivredna proizvodnja uglavnom stagnira, a u određenim segmentima imaju i trend smanjenja”, naveli su revizori.
Dalje, revizori navode da uprkos značajnim sredstvima koja se izdvajaju za poljoprivredne podsticaje, dostupni podaci ukazuju na značajne probleme u ovoj oblasti s obzirom na to da podsticaji nisu adekvatno planirani, niti proizvode očekivane efekte.
“Navedeno rezultira nezadovoljstvom poljoprivrednih proizvođača, njihovim čestim protestima i poskupljenjima poljoprivrednih proizvoda. Dostupni podaci ukazuju na to da nije uspostavljen adekvatan nadzor nad korisnicima podsticajnih sredstava, a postoje indicije da određeni poljoprivredni proizvođači podsticajna sredstva troše na sasvim druge namjene, što upućuje na to da poljoprivredna politika FBiH treba promjene”, istakli su revizori.
Koliko su podsticaji neefikasni možda najbolje govori podatak da je, recimo, u 2020. godini u biljnu proizvodnju utrošen 20,1 milion KM i te godine je proizvedeno 1.556.300 tona, dok je dvije godine kasnije utrošen 31,1 milion KM, a proizvedene su svega 1.272.642 tone. Slična situacija je i kod animalne proizvodnje, gdje je u 2020. godini kroz podsticaje podijeljeno 67,7 miliona KM, kada je proizvedeno 62.217 tona, dok je 2022. godine podijeljeno 89,3 miliona KM, a proizvedeno 57.160 tona.
Nedžad Bićo, predsjednik Udruženja poljoprivrednika Federacije BiH, kaže da, očigledno, sistem podsticaja nije efikasan i da je potrebno mnoge stvari mijenjati, prije svega ubrzati procedure.
“Papirološki sve to treba ubrzati. Budžet treba na vrijeme da se donosi, da se brže plaća i da to ide mjesec za mjesecom, a ne da se čeka kvartal. Treba možda razmišljati u pravcu kao što je u Republici Srpskoj da se osnuje neka agencija da to radi. Sada ljudi nisu dobili novac iz četvrtog kvartala prošle godine, a sjetva je pri kraju, i oni su se morali zadužiti, uzeti sjemena, gorivo itd, a to kada uzmete na dug je 30 posto skuplje”, rekao je Bićo.
Govoreći o tvrdnji revizora da mnogi dobitnici podsticaja sredstva troše na druge namjene, Bićo kaže da lično ne zna za te stvari, ali da se po terenu i to priča, istovremeno naglašavajući da je to moguće kod “ovih malih poljoprivrednika”, a teško kod onih koji imaju registrovano pravno lice.
Izvor: Akta
